Od 10 lat Dymarki Świętokrzyskie odbywają się w połowie sierpnia, aby przybliżyć antyczną metalurgię żelaza przebywającym w regionie turystom. Nastąpiła też znacząca zmiana formuły tej imprezy w związku z realizacją programu Człowiek i Żelazo w pierwszych wiekach naszej ery, który zakłada osadzenie pokazu uzyskiwania żelaza w realiach okresu wpływów rzymskich. Poza starannie opracowaną scenografią składającą się z rekonstrukcji narzędzi, ozdób, strojów i broni z początków naszej ery połączono prezentację starożytnego hutnictwa z pokazami innych dziedzin wytwórczości tego czasu, których świadectwa znane są ze źródeł archeologicznych. Na Piecowisko zaproszono specjalistów zajmujących się rekonstrukcją m.in. antycznego kowalstwa, złotnictwa, brązownictwa, garncarstwa, obróbki poroża, tkactwa, plecionkarstwa i smolarstwa, którzy obecnie współtworzą kolejne odsłony rzemiosła i życia codziennego w okresie rzymskim.

Dopełnieniem tej żywej lekcji historii są pokazy podkreślające różnice pomiędzy światem barbarzyńskim a strefą rzymskich prowincji. Corocznie program prezentacji jest wzbogacany o nowe elementy, które odnoszą się do różnorodnych aspektów życia codziennego ludów celtyckich i germańskich oraz ich kontaktów z Rzymskim Imperium. Od kilku lat pokazy mają również wymiar międzynarodowy poprzez udział dymarzy z Danii, gladiatorów z Czech czy rzemieślników z Białorusi. Kolejne edycje odbywają się z udziałem pracowników szeregu krajowych placówek muzealnych i naukowych oraz prezenterów niemieckich i włoskich. Chcemy w ten sposób zainicjować kultywowanie szczytnych tradycji starożytnego, świętokrzyskiego hutnictwa na szerokim tle kulturowym, pozwalającym widzowi na autentyczną wędrówkę w czasie. Chociaż pokazy mają miejsce w Nowej Słupi, to odnosza się nie tylko do terenu Gór Świętokrzyskich i ziem polskich.

Z nową formułą festynu archeologicznego korespondują koncerty muzyki etnicznej, stanowiąc dopełnienie prezentacji odbywających się na Piecowisku. Od początków swego istnienia Dymarki były pretekstem dla prezentacji dorobku ludowych twórców. Wszystkie te elementy tworzą barwną atmosferę święta o charakterze masowym. Kilka lat temu w oparciu o koncepcję przygotowaną przez Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego samorząd Nowej Słupi podjął inicjatywę utworzenia Centrum Kulturowo−Archeologicznego, które będzie stanowić trwałe zaplecze dla badań i pokazów związanych ze starożytnym centrum metalurgii żelaza. Działanie to, finansowane w części ze środków Unii Europejskiej, pozwala na realizację Dymarek w znacznie odmienionym otoczeniu. Mamy nadzieję, że obiekt ten umożliwi nowe spojrzenie na regionalną spuściznę o znaczeniu europejskim. Zapraszamy zatem do wspólnego z nami odkrywania tego, co dziś jest stare a kiedyś było nowe na Dymarkach Świętokrzyskich w Centrum Kulturowo-Archeologicznym w Nowej Słupi.

W dniu 17 sierpnia
Otwarte dla publiczności WARSZTATY ARCHEOLOGICZNE
 
W dniach 18 i 19 sierpnia
Prezentacje stanowisk i inscenizacja programu  „Człowiek i Żelazo w pierwszych wiekach naszej ery”
Sobota
11.00-11.15
Powitanie gości i komentarz wstępny dotyczący całości prezentacji –Andreas Gobinius.
11.15-11.45 / 12.00
„Piecowisko”. Komentarz dotyczący starożytnego hutnictwa żelaza na ziemiach polskich na tle europejskim wraz z prezentacją trzech warsztatów hutniczych i ich krótkim omówieniem. – Szymon Orzechowski, Paweł Madera, Krystyna Koza.
12.15-13.00
 Widownia amfiteatru. „Pokaz mody antycznej”. Prezentacje stroju i uzbrojenia Celtów i Germanów. Komentarz - Andreas Gobinius, Aneirin Bard, Wotaryk, Ghandi.
13.15-13.45 / 14.00
Widownia amfiteatru. Pokaz Legio XIIII GMV i happening prowadzony przez Fundację Terra Operta. Komentarz - Ireq i Dracvs Valerivs.
14.00 - 14.30
Widownia amfiteatru. Pokaz gladiatorów LVDVS MAGNVS. Komentarz - Lvcivs Tvllivs Cactvs.
14.30 - 15.00
 Widownia amfiteatru. Pokaz Legio XXI Rapax. Komentarz Dracvs Valerivs.
15.00 - 16.00
Uroczyste otwarcie XLVI  Dymarek Świętokrzyskich połączone z happeningiem na terenie amfiteatru. W ramach otwarcia targ niewolników i pokaz FAMILIA GLADIATORIA TAVRVS.
16.00 - 16.30
 Rozbicie pieców dymarskich na „Piecowisku”. Komentarz – Szymon Orzechowski, Krystyna Koza.
17.00 - 17.45
Widownia amfiteatru. Pokaz starcia zbrojnego poprzedzony omówieniem stroju i uzbrojenia ludów celtyckich i germańskich. Pokaz FAMILIA GLADIATORIA TAVRVS.
18.00 - 18.45
Inscenizacja ciałopalenia, jako próba rekonstrukcji obrządku pogrzebowego ludów zamieszkujących teren ziem polskich w okresie rzymskim.

 Niedziela
10.00 - 10.15
Powitanie gości i komentarz wstępny dotyczący całości prezentacji – Andreas Gobinius
10.45 - 11.15 / 11.30
Komentarz dotyczący starożytnego hutnictwa żelaza na ziemiach polskich na tle europejskim wraz z prezentacją trzech warsztatów hutniczych i ich omówieniem. – Szymon Orzechowski, Paweł Madera, Krystyna Koza.
11.30 - 12.15
Widownia amfiteatru. „Pokaz mody antycznej”. Prezentacje stroju i uzbrojenia Celtów i Germanów. Komentarz - Andreas Gobinius, Aneirin Bard, Wotaryk, Ghandi
12.30 - 12.45 / 13.00
 Widownia amfiteatru. Pokaz Legio XIIII GMV i happening prowadzony przez Fundację Terra Operta. Komentarz - Ireq i Dracvs Valerivs.
13.00 - 13.30
Widownia amfiteatru. Pokaz gladiatorów LVDVS MAGNVS. Komentarz - Lvcivs Tvllivs Cactvs.
14.00. - 14.30
 Widownia amfiteatru. Pokaz Legio XXI Rapax. Komentarz – Dracvs Valerivs.
14.30. - 15.00
Targ niewolników – Dracvs Valerivs.
15.00. - 15.30
Pokaz FAMILIA GLADIATORIA TAVRVS.
16.00 - 16.45 / 17.00
Rozbicie pieców na piecowisku świętokrzyskim, mazowieckim i śląskim – Komentarz – Szymon Orzechowski, Paweł Madera, Krystyna Koza
17.00 - 17.45
Pokaz starcia zbrojnego poprzedzony omówieniem stroju i uzbrojenia ludów celtyckich i germańskich. Pokaz FAMILIA GLADIATORIA TAVRVS na widowni amfiteatru.
18.00 - 18.30
Inscenizacja sądu plemiennego, jako próba rekonstrukcji zwyczajów plemion zamieszkujących Europę Środkową w okresie rzymskim.
18.30 - 19.00
Rozniecenie „Świętego Ognia” i zakończenie prezentacji.

KONCERTY  W AMFITEATRZE NA CENTRUM KULTUROWO-ARCHEOLOGICZNYM
Sobota 18.08.2012
20.00 - Masters
Niedziela 19.08.2012
20.00 - Video

Patronat i organizacja:
Marszałek Województwa Świętokrzyskiego,
Wojewoda Świętokrzyski
Starosta Powiatu Kieleckiego
Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego
Gmina Nowa Słupia
Gminny Ośrodek Kultury w Nowej Słupi z siedzibą w Rudkach
Przygotowanie i realizacja projektu Człowiek i Żelazo w pierwszych wiekach naszej ery − Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego