Jaskinia w Rezerwacie Milechowy

Wszyscy wędrujący przez Krainę Świętokrzyską mają możliwość poznawania i podziwiania jej  cudownych zakątków. Pełnych  jedynych w swoim rodzaju, malowniczych krajobrazów, pomników przyrody i mówiących o pradawnej historii zabytków. Stanowi ona bardzo wyraźną enklawę na geograficznej mapie Polski, tworząc wyspę, wyłaniającą się z otaczającego ją płaskiego i monotonnego krajobrazu.
Tu, na tej  „kamiennej” wyspie, zbudowanej z łagodnie pofalowanych wzniesień, poprzecinanych urokliwymi dolinami, znajduje się wiele miejsc, gdzie natura lub człowiek odsłania  karty  przeszłości pisanej przez miliony lat.  Pragniemy Państwu te miejsca  przybliżyć, przedstawić historię ich powstania, zaprezentować wnętrze świętokrzyskiej ziemi, pełne ciekawostek geologicznych, które tu można znaleźć, i podziwiać.  W zgromadzonym materiale sięgamy nieco głębiej w geologiczną tematykę i zapewniamy, że nie będzie to przenośnia.  Informacje dotyczą obszaru rozciągającego się szerokim łukiem pomiędzy Górami Pieprzowymi na wschodzie a Małogoszczą na zachodzie. Przedstawiamy miejsca występowania charakterystycznych skał i minerałów występujących w regionie, historię ich eksploatacji oraz zastosowanie w przemyśle bądź w architekturze. Opisane są również miejsca, oraz rodzaje występujących tu skamieniałości dawnych organizmów i roślin. Kielecczyzna, obok rejonu krakowskiego i dolnośląskiego należy do najstarszych ośrodków polskiego górnictwa.  Zwłaszcza obszar chęcińsko - kielecki  słynął ze skarbów ukrytych we wnętrzach okolicznych wzniesień. Występujące tu minerały i skały, były przez człowieka wydobywane i przerabiane w celach użytkowych, już od początków osadnictwa.  Poszukiwano  krzemienia, ochry, glin, żelaza, by już na początku XIV wieku rozpocząć eksploatację kruszców ołowiu a następnie  miedzi. Obok eksploatacji kruszców  prowadzono tu wydobycie bardzo dekoracyjnego kalcytu, jak również ciekawych kolorystycznie wapieni  zwanych potocznie „marmurami”. Podczas eksploatacji złóż, natrafiono na wiele ciekawych minerałów. W rejonie kieleckim napotykamy na ślady starych robót górniczych jak i  pochodzących z XVIII i XIX wieku budowli przemysłowych. Z czasem w związku z prowadzonymi tu na coraz większą skalę robotami wydobywczymi, istniała potrzeba uruchamiania hut a w późniejszym okresie zakładów obróbki kamieni i wapienników. Możliwości wydobywcze w rejonie kieleckim zaistniały dzięki występowaniu na powierzchni surowców mineralnych, które na Niżu Polskim zalegają na głębokości nawet kilkuset metrów. W regionie świętokrzyskim, istnieją sztuczne i naturalne odsłonięcia skał, większości okresów geologicznych, począwszy od kambru na neogenie kończąc. Miejsca  o znacznych walorach edukacyjnych, związanych z historycznym górnictwem kruszcowym i wartościowych ze względu na unikatowe walory krajobrazowe, została objęta ochroną prawną. Poznawanie historii  tej ziemi, odkrywanie jej tajemnic, jest najciekawszym elementem cieszącej się coraz większym zainteresowaniem, formy aktywnego wypoczynku jaką jest geoturystyka. Mamy nadzieję, że przedstawione wiadomości, ułatwią wszystkim początkującym wędrowcom, poruszanie się po świętokrzyskim raju geologicznym.

Jerzy Jędrychowski