Szlaki piesze po Kielcach - zielony

Opis

Szlak koloru zielonego to jeden z trzech szlaków pieszych w Kielcach. Zarówno ten jak i szlak koloru niebieskiego rozpoczynają się przy siedzibie Świętokrzyskiego Oddziału PTTK.

Przebieg: PTTK ul. Sienkiewicza 29 (plac Artystów) – park miejski – skwer Szarych Szeregów – Kadzielnia – tzw. „Psie Górki” – rezerwat „Wietrznia” – Bukówka pętla MPK
Oznakowanie: znaki graficzne w kształcie kwadratu koloru zielonego
Czas przejścia: około 5:30h (czas przejścia nie uwzględnia zwiedzania obiektów).
Długość trasy:  7 km

Warto zobaczyć:

Kadzielnia - Rezerwat o powierzchni 0,6 ha, usytuowany w Kielcach pomiędzy ulicami Krakowską, Pakosz a Aleją na Stadion, został założony w 1962 roku. Obejmuje środkową część wyrobiska tak zwaną Skałkę Geologów.
Kadzielnia stanowi główny element Pasma Kadzielniańskiego. W skład Pasma wchodzą takie góry jak Karczówka, Dalnia, Grabina, Brusznia, Stokowa, Marmurek, Kadzielnia, Cmentarna, Słoneczna, Psie Górki,

fot.J. Jędrychowski

Wietrznia, Międzygórz i Międzygórz Wschodni. Budują je głównie powstałe w płytkim, ciepłym zbiorniku dewońskim, wapienie stomatoporoidowo – koralowcowe.  Na Kadzielni odsłaniają się skały reprezentowane przez dwa piętra górnego dewonu to znaczy franu i famenu. Dolna część górnego dewonu zbudowana  jest z wapieni skalistych gruboławicowych.  Do najczęstszych znalezisk w tych wapieniach należą szczątki koralowców, stomatoporoidów, ślimaków, małży,  ramienionogów a także głowonogów ( goniatyty i klimenie ). Opisywane skamieniałości są bardzo ładnie widoczne w przeszlifowanych i wypolerowanych fragmentach skał. Zauważyć można że wapienie kadzielniańskie są mało zaburzone i leżą prawie poziomo.  Ponad wapieniami skalistymi znajdują się lekko pofalowane cienkoławicowe wapienie i margle górnej części górnego dewonu - famenu. W warstwie tej również znaleziono wiele skamieniałości w tym skamieniałości oznaczone jako przewodnie dla tego okresu. Ciekawostką Kadzielni są skamieniałe ślady ryb pancernych, które należały w tym okresie do największych i najgroźniejszych ówczesnych drapieżników. Przed odkryciem w rejonie Łagowa stanowiska paleontologicznego w Płuckach, Kadzielnia i Kowala stanowiły Mekkę dla badaczy wapieni plakodermowych - ( osady z nagromadzonymi szczątkami ryb pancernych ). Prócz wymienionych osadów w niektórych pustkach i zagłębieniach krasowych Kadzielni  znajdują się osady młodsze powstałe w wyniku nawiewania z przedpola lodowcowego, drobnego materiału typu lessowego. Datowanie tych osadów nastąpiło na podstawie dużej ilości znalezionych tam kości gryzoni stepowych. W jednej z jaskiń znaleziono kości nosorożca i niedźwiedzia jaskiniowego. Szata naciekowa kadzielniańskich jaskiń jest uboga, zapewne ze względu na wieloletni nieograniczony do nich dostęp.
Widoczne w odsłonięciu jaskinie i schroniska skalne są pochodzenia głównie krasowego, jedynie jaskinie znajdujące się we wschodniej ścianie wyrobiska odsłonięte pracami eksploatacyjnymi powstały w wyniku zjawisk tektonicznych. Ślady tych zjawisk znajdują się  w strefie dużego uskoku biegnącego wzdłuż obecnej ścieżki asfaltowej łączącej ulicę Krakowską z amfiteatrem. Wejście do pierwszej od północy jaskini „Prochownia” rozpoczyna się olbrzymim lustrem tektonicznym. Przeprowadzona na obiekcie inwentaryzacja udokumentowała 26 jaskiń i schronisk skalnych.

Obecnie Kadzielnia jest pod opieką Geoparku Kielce jednostki budżetowej Urzędu Miasta Kielce. Od 2004 roku czynione są starania mające na celu połączenie trzech jaskiń znajdujących się we wschodniej ścianie odsłonięcia (Prochowni, Szczeliny i Wschodniej ). Przy pracach, odkryto nieznane dotychczas korytarze biegnące w kierunku wschodnim (do ul. Gagarina), w których stwierdzono ciekawą szatę naciekową.

Wietrznia - rezerwat im. Zbigniewa Rubinowskiego jest końcowym ogniwem Pasma Kadzielniańskiego i znajduje się we wschodniej części Kielc, pomiędzy ulicami Wojska Polskiego, Daleszycką i Księcia Józefa Poniatowskiego.Jest to największy z kieleckich rezerwatów geologicznych, któremu eksploatacja nadała kształt kanionu ograniczonego skalnymi ścianami. W jego skład wchodzą połączone wyrobiska: Wietrznia, Międzygórz i Międzygórz Wschodni, których łączna długość wynosi około 800 m. W pionowym profilu o długości około 100 m zapisana jest historia rozwoju morza od schyłku dewonu środkowego i w niemal całym późnym dewonie, czyli w okresie 365-386 mln lat temu. Jest to zarazem jedno z największych odsłonięć skał tego okresu w Polsce. Dominujące tu gruboławicowe osady powstały w ciepłym zbiorniku morskim, w strefie płytkiego szelfu, nieco głębszego, niż rejon Kadzielni wówczas bezpośrednio sąsiadujący z rafą. W skalnych ścianach dominują wapienie zbudowane ze szczątków koralowców, przynoszonych z pobliskich raf stromatoporowo-koralowcowych. Na Wietrzni znajdowano nowe gatunki koralowców późnodewońskich. Towarzyszą im szczątki kopalnych jamochłonów stromatoporów, liliowców, muszle ramienionogów i ślimaków. Okresy wzrostu głębokości morza zapisały się w osadach mniejszym udziałem szczątków organicznych, a większym domieszki ilastej, co prowadziło do powstania margli. Znaczne walory edukacyjne obiektu spowodowały, że właśnie na Wietrzni postanowiono zlokalizować Centrum Geoedukacji. Obiekt prowadzony przez Geopark Kielce, będzie stanowił miejsce stałych i czasowych ekspozycji o tematyce geologicznej, jak również będzie miejscem prowadzenia warsztatów tematycznych, prelekcji, pokazów i spotkań naukowych.

Bazylika Katedralna – stoi w miejscu romańskiej kolegiaty ufundowanej przez biskupa Gedeona (Gedka) z rodu Gryfitów w 1171 r., a zniszczonej w 1244 r. przez wojska Konrada Mazowieckiego. Po wielokrotnych rozbudowach (w latach 1514–22 bp Jan Konarski dobudował zakrystię i kapitularz, w 1583 r. bp Piotr Myszkowski przedłużył nawę główną, w 1719 bp Kazimierz Łubieński dobudował boczne kaplice) uzyskała obecny kształt trzynawowy na planie prostokąta, z półkolistą absydą. Jej wyposażenie utrzymane jest w charakterze wczesnego baroku. Ołtarz główny wyrzeźbiony został przez Antoniego Frączkiewicza w 1728 r. wg projektu Fontany. Obraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny namalował w Rzymie ok. 1730 r. Szymon Czechowicz. Stalle (ławki dla duchowieństwa) pochodzą z XVII w. Do cennych elementów wystroju należy w nawie północnej tryptyk łagiewnicki z ok. 1500 r. Przestawia on koronację Matki Boskiej, św. Wojciecha i św. Stanisława. W pobliżu kruchty barokowa płaskorzeźba Matki Boskiej z galeny wydobytej na Karczówce, wykonana w 1646 r.

fot.P. Pierściński

W nawie południowej obok głównego wejścia znajduje się renesansowy nagrobek Elżbiety z Krzyckich Zebrzydowskiej, wykonany z czerwonego marmuru w obramowaniu z piaskowca przez Włocha Jana Marię Podovano. W ołtarzu zamykającym południową nawę obraz Matki Boskiej Różańcowej Łaskawej Kieleckiej z ok. 1600 r., słynny cudami, koronowany przez papieża Jana Pawła II 3 VI 1991 r. Kult Matki Boskiej Łaskawej Kieleckiej rozwijał się od 1575 r., czyli założenia arcybractwa różańcowego przez ks. Floriana Pilatowskiego i trwa do chwili obecnej. Nad zakrystią znajduje się skarbiec katedralny z cennymi naczyniami i szatami liturgicznymi, np. gotyckim kielich z 1362 r. i relikwiarzem herbowy z ok. 1370 r. – dary Kazimierza Wielkiego; późnogotycką monstrancją wieżyczkową z 1520 r., kielichami mszalnymi z XVII–XVIII w., relikwiami, biskupim pastorałem z 1739 r., zdobionym antyfonarzem z 1372 r. (rękopis liczy 299 pergaminowych kart). W podziemiach katedry znajduje się krypta z grobami kieleckich biskupów.

Muzeum geologiczne - Muzeum istnieje od roku 1963 jako integralna część Oddziału Świętokrzyskiego PIG, początkowo jako archiwum zbiorów od 1992 roku udostępnione dla zwiedzających. Wystawa stała obejmuje "600 milionów lat historii Gór Świętokrzyskich", skały i skamieniałości ze wszystkich okresów geologicznych od początku ery paleozoicznej (kambr) do ery kenozoicznej (czwartorzęd). Ponadto można obejrzeć kolekcję koralowców dewońskich, okazy krzemieni pasiastych, tropy dinozaurów, szkielet wieloryba Pinocetus polonicus z Pińczowa, surowce budowlane i mineralne: rudy żelaza, miedzi, cynku i ołowiu, siarka, skały dekoracyjne, "Marmury" świętokrzyskie.