Świętokrzyski Szlak Literacki

Opis

Świętokrzyski Szlak Literacki, to propozycja zwiedzania regionu śladami ulubionych pisarzy bądź książkowych bohaterów.  Ulubiony pisarz bądź losy bohatera mogą stanowić niezwykłą inspiracje do podróży o charakterze poznawczym i edukacyjnym.

Na szlaku ujęte są tak znane osoby ze świata literatury jak Stefan Żeromski, Mikołaj Rej, Henryk Sienkiewicz, Witold Gombrowicz, Adolf Dygasiński czy Gustaw Herling – Grudziński. Prócz znanych powszechnie miejsc jak Oblęgorek czy Nagłowice, szlak wiedzie i odkrywa nieznane miejsca i wydarzenia związane z literaturą, o których nawet sami mieszkańcy regionu nie wiedzą.

Przebieg szlaku (najważniejsze miejscowości):
Pętla Kielecka:  Oblęgorek – Strawczyn – Kielce – Leszczyny – Ciekoty –  Święta Katarzyna – Bieliny

Pętla Kielecka:

fot.P. Pierściński

Oblęgorek (Henryk Sienkiewicz)

Oblęgorek to miejscowość związana i kojarzona z osobą Henryka Sienkiewicza. Zachwyceni twórczością pisarza Polacy wraz z Polonią, z publicznej składki zakupili dla niego pałacyk oraz 270-hektarowy majątek w Oblęgorku z okazji jubileuszu 25-lecia pracy literackiej. Na początku pisarz miał tu letnią rezydencję potem bywał coraz częściej aż do sierpnia 1914 r. Tu napisał m.in. „W pustyni i puszczy”, fragmenty „Legionów” czy nowelę „Dwie Łąki”. Od 1958 r. znajduje się tu Muzeum Henryka Sienkiewicza, które wiernie eksponuje dawne wnętrza i wyposażenie pałacu. Zobaczyć tu można wystawę literacko-biograficzną oraz liczne pamiątki pisarza, fotografie rodzinne czy meble.

Strawczyn (Stefan Żeromski)
W dniu 14 października 1864 r. urodził się tu Stefan Żeromski o czym świadczy m.in. wpis dokumentujący narodziny pisarza w księdze metrykalnej zachowanej w kościele. Dokument zawiera datę urodzin 1 listopada, gdyż rodzice chcieli odroczyć synowi choćby o rok przymusową służbę wojskową. Sama posiadłość Żeromskich niestety nie zachowała się do dnia dzisiejszego.

 
Kielce (Stefan Żeromski, Edmund Niziurski, Adolf Dygasiński, Gustaw Herling-Grudziński)
Kielce ze Stefanem Żeromskim łączy przede wszystkim okres młodości pisarza. W latach 1874-86 uczęszczał on do Męskiego Gimnazjum Rządowego, które to dostarczyło pisarzowi wielu przeżyć, wykorzystywanych w późniejszych utworach. Żeromski nie należał do dobrych uczniów, a szkołę ukończył bez zdania matury. W kieleckim gimnazjum naukę pobierali także: Adolf Dygasiński, Walery Przyborowski, Bolesław Prus czy Gustaw Herling-Grudziński. Obecnie mieści się w nim Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego założone z okazji 100-lecia urodzin pisarza w 1964 r. Zobaczyć tu można m.in. zainscenizowany salonik dworku w Ciekotach, w którym mieszkali Żeromscy, szkolne ławki, drewniany tornister zwany „deskami”, kompletne wyposażenie ucznia, kopie świadectw i kartki z dziennika klasowego oraz komplet pierwszych wydań utworów Żeromskiego.
W Kielcach w 1925 r. urodził się Edmund Niziurski słynący przede wszystkim z twórczości dla dzieci i młodzieży. Tutaj uczył się zarówno przed wojną jak i po jej zakończeniu. Pisząc akcję swoich utworów lokalizował ją często na rodzinnej Kielecczyźnie (w Górach Świętokrzyskich, Świętej Katarzynie, Ciekotach i innych).

Leszczyny (Stefan Żeromski)
We wsi znajduje się późnorenesansowy kościół pw. św. Jacka, w którego kruchcie znajduje się tablica z  epitafium poświęconym rodzicom Stefana Żeromskiego. Zostali oni pochowani na miejscowym cmentarzu, jednakże grobów nie da się już odnaleźć.

Ciekoty (Stefan Żeromski)
Ta położona w Dolinie Wilkowskiej wieś u podnóża góry Radostowej słynie z tzw. Żeromszczyzny – miejsca, w którym znajdował się niegdyś dworek dzierżawiony przez rodziców Stefana Żeromskiego. Tutaj pisarz spędził swoje dzieciństwo i młodość w latach 1869-1883. Obecnie po dworku nie ma już żadnego śladu a teren ten wraz ze stawem stanowi obszar rekreacyjny. Planuje się tu jednak odtworzenie dworu w którym mieszkał w Ciekotach mały Stefan Żeromski który będzie połączony aleją z "szklanym domem" - marzeniem pisarza. Więcej informaji na tene temat znajduje się pod adresem: www.maslow.info.pl/szklanydom

fot.A. Drzewiecka

Święta Katarzyna (Stefan Żeromski)
Przy szlaku turystycznym na Łysicę w murowanej kapliczce z XVIII w. widnieje wydrapany w tynku podpis Stefana Żeromskiego z 1882 r., a w pobliżu znajduje się pomnik pisarza i legendarne źródło św. Franciszka. Obok kaplicy można również zobaczyć dwie mogiły w tym powstańca z 1863 r., którego śmierć Stefan Żeromski opisał w „Syzyfowych pracach”.

Bieliny (Józef Ozga-Michalski)
W Bielinach w 1919 r. urodził się w nieistniejącym już domu Józef Ozga-Michalski – poeta, prozaik i publicysta, którego twórczość w większości wpisuje się w nurt regionalizmu świętokrzyskiego. Piszący gwarą świętokrzyską poeta zrobił wiele dla swej rodzinnej wsi. Sprowadził tu m.in. nowe dzwony do kościoła, założył Spółdzielnię Zdrowia i przyspieszył elektryfikację wsi. W latach czterdziestych Ozga-Michalski wybudował w Bielinach modrzewiowo-jodłowy dom z czterospadowym kopertowym dachem krytym gontem prawdopodobnie wzorowanym na jakimś dworku myśliwskim. Najsłynniejszym utworem pisarza są „Godki Świętokrzyskie”.